گروه فرهنگ و هنر مشرق - یکی از راه‌های آشنا شدن نسل‌ها با تاریخ پیشینیان و گذشتگان رودررو کردن آنها با تاریخ از طریق زبان هنر است؛ زبانی که علاوه بر جذابیت و کشش لازم، می‌تواند حقایق تاریخ را نیز با استفاده از آن زبان هنرمندانه بازگو کند. به همین خاطر امروز شاهد هستیم در عصری که به «عصر نبرد روایت‌ها» مشهور شده، غرب در معرفی تاریخ خود از زبان هنر سود می‌برد و در این بین از شیطنت‌های تاریخی نیز ابایی ندارد و گاهی می‌بینیم یک واقعه تاریخی را در قالب هنری طوری بیان می‌کنند تا مخاطب آن را وارونه دریافت کند و می‌توان برای آن نمونه‌های بسیاری عنوان کرد و به همین خاطر است که در این عصر آن که روایت خود را بتواند جا بیندازد؛ پیروز نهایی است، زیرا افکار عمومی در مواجهه با یک روایت واکنش نشان می‌دهد و آن چیزی که باورپذیر باشد را می‌پذیرد و خیلی توجهی به واقعی یا دروغین بودن آن مساله ندارد. به همین خاطر زبان هنرمندانه برای بیان رویدادهای تاریخی بویژه رویدادهایی که قرن‌ها از آن می‌گذرد و ریشه در باورهای عقیدتی یک قوم دارد، بشدت پرکاربرد است.
واقعه «مباهله» یکی از رویدادهای تاریخی مهم در تاریخ اسلام است. اهمیت این رویداد بدان پایه است که خداوند سبحان در قرآن کریم به آن اشاره کرده زیرا علاوه بر اهمیت دیپلماتیک این حادثه در روند گسترش اسلام در شبه‌جزیره عربستان، به جایگاه اهل بیت(ع) نیز اشاره دارد. این رویداد تاریخی اما در حد یک روز در تاریخ مانند بسیاری از رویدادهای تاریخی کمتر ذکری از آن می‌رود و یادآوری آن کمتر مگر در میان خواص به میان می‌آید.
رمان «خورشید مدار 66 درجه» اثر «محمودرضا فرقانی» که نشر نارگل آن را منتشر کرده، در واقع اثری است که به منظور بازنمایی این واقعه تاریخی [مباهله] به رشته تحریر درآمده است. نویسنده در این اثر توانسته تصویری جذاب در کنار روایت تاریخ ارائه کند و همین سبب می‌شود خواننده ارتباط قابل توجهی با این اثر دینی برقرار کند.
نویسنده در این اثر با هدف روایتی مستقل از تاریخ به دور از افراط و تفریط‌ها دست به نگارش این اثر زده و مخاطب خود را با روایتی نسبتا جامع از رویداد روبه‌رو کرده است؛ روایتی که در فرم زبانی قابل قبولی خواننده را تا پایان با خود همراه و او را برای رسیدن به انتهای مسیری که از آن آگاه است، ترغیب می‌کند. این مهم‌ترین ویژگی «خورشید مدار 66 درجه» محمودرضا فرقانی است که در نخستین تجربه نویسندگی، دست به کاری مهم و خطیر زده است.
نثر فاخر اثر در نزدیک شدن خواننده به فضا و زمان داستان بسیار موثر است و این مقوله کمک بسیاری در نزدیکی ذهن خواننده به شخصیت‌های داستان کرده است. البته انس گرفتن خواننده با نثر کتاب، اندکی زمان می‌برد که این نیز طبیعی است. روایت تاریخ بویژه تاریخی که معصومین(ع) نقش مستقیمی در آن دارند، در سال‌های اخیر همواره یکی از مناقشه‌برانگیزترین بحث‌ها در میان جوامع ادبی بوده و موافقان و مخالفان بسیاری درباره نحوه روایت تاریخ معصومین(ع) در این موضوع سخن گفته‌اند اما همچنان مشی درست و دقیقی در این زمینه به وجود نیامده و اغلب نویسندگانی که در این زمینه قلم می‌زنند، با اجتهاد شخصی وارد می‌شوند و البته جانب احتیاط را نیز رعایت می‌کنند.
فرقانی نیز در این اثر سعی کرده به خطوط قرمز نزدیک نشود و در این امر موفق بوده؛ علاوه بر اینکه توانسته داستانی خواندنی از یک واقعه تاریخی با ریشه‌های مستند را به خواننده عرضه کند. نویسنده در نوشتن داستان‌هایی که معصومین نقش پررنگی در آن دارند، محدودیت‌های بسیاری دارد از جمله اینکه دستش در تخیل بسته است و غیر از مطالب مستند منتسب به این ذوات نورانی، مطلبی نمی‌تواند عنوان کند. از آنجا که این داستان نگاهی به زندگی مسیحیان نجران دارد باید نویسنده را به خاطر حل نشدن در ماجرای یک واقعه تاریخی ستود که توانسته گوشه‌ای- هر چند گاهی ناقص و شاید غیرمستند- از زندگی و رفتار مسیحیان نجران بویژه بزرگان آن قوم را بازگو کند.
این کتاب در واقع توانسته در بازگو کردن روایتی از یک واقعه مهم تاریخی در صدر اسلام- که جایگاه رفیعی در اثبات حقانیت دعوت رسول گرامی اسلام(ص) و اهل بیت ایشان دارد- موفق ظاهر شود و خواننده را ولو به قدر یک تلنگر با مساله بااهمیتی به نام مباهله روبه‌رو کند. البته در این مقال در مقام نادیده گرفتن برخی ضعف‌های جزئی از قبیل شخصیت‌پردازی یا بی‌توجهی به عناصر فضاسازی نیستیم ولی قبل از آن باید یادآوری کرد این اثر نخستین اثر یک نویسنده جوان و تازه‌کار است.
محمودرضا فرقانی، نویسنده جوان این اثر را باید به خاطر خلق چنین اثری که بی‌شک دامنه مطالعاتی گسترده‌ای نیاز داشته، ستایش کرد که با توجه به اهمیت موضوعات مهم تاریخ اسلام دست روی آنها گذاشته و اثری تا این پایه قوی- آن هم به عنوان نخستین اثر- خلق کرده است. این کتاب 136 صفحه‌ای از سوی نشر نارگل با قیمت 7 هزار و 500 تومان روانه کتابفروشی‌ها شده است.
*وطن امروز
